Niewidzialna Siła Sieci: Jak Geopolityka Ludzkich Połączeń Wyjaśnia Wybór Nowego Papieża

 W maju 2025 roku, gdy cały świat spekulował, kto zastąpi papieża Franciszka, trzech badaczy z Uniwersytetu Bocconi — Giuseppe Soda, Alessandro Iorio i Leonardo Rizzo — opublikowało badanie, które przewidziało nazwisko nowego papieża.

Wykorzystując analizę sieci społecznych, zidentyfikowali kardynała Roberta F. Prevosta jako osobę najlepiej usytuowaną w złożonym systemie relacji w Watykanie. I rzeczywiście, Prevost został wybrany, przyjmując imię papieża Leona XIV.

To wydarzenie doskonale ilustruje wpływ geopolityki ludzkich połączeń — podejścia łączącego geografię społeczną i analizę sieci do zrozumienia, w jaki sposób relacje międzyludzkie i instytucjonalne kształtują decyzje o władzy na skalę globalną.

Geopolityka Ludzkich Połączeń

Tradycyjnie geopolityka koncentrowała się na terytoriach i zasobach. Dziś jednak to sieci relacji międzyludzkich — formalnych i nieformalnych — odgrywają kluczową rolę w dystrybucji władzy.

Zrozumienie, kto z kim jest połączony i jak te połączenia wpływają na decyzje, jest niezbędne do pojęcia współczesnych dynamik politycznych, gospodarczych i społecznych.

Badanie Uniwersytetu Bocconi

W badaniu pt. „In the Network of the Conclave: Social Network Analysis and the Making of a Pope” (arxiv.org), autorzy zmapowali trzy typy połączeń między kardynałami:

1. Relacje instytucjonalne – wspólne uczestnictwo w komisjach i radach Watykanu.

2. Sukcesja apostolska – duchowe więzi związane z konsekracją jednego kardynała przez drugiego.

3. Połączenia nieformalne – ideologiczne pokrewieństwa, mentorskie relacje i wspólne doświadczenia zawodowe.

Następnie, wykorzystując klasyczne miary analizy sieci — centralność, pośrednictwo i spójność — badacze zidentyfikowali Prevosta jako najbardziej wpływowego w sieci, mimo że tradycyjni analitycy uważali go za mało prawdopodobnego kandydata.

Szersze Konsekwencje

Ten przypadek pokazuje, że w złożonych środowiskach sieci relacji mogą być bardziej decydujące niż tradycyjne czynniki, takie jak wiek czy narodowość.

Analiza sieci dostarcza potężnego narzędzia do zrozumienia, w jaki sposób władza jest dystrybuowana i sprawowana w różnych sferach — od instytucji religijnych po korporacje i rządy.

Bibliografia Podstawowa

Aby pogłębić zrozumienie tematu, warto sięgnąć po następujące publikacje:

• Soda, G., Iorio, A., & Rizzo, L. (2025). In the Network of the Conclave: Social Network Analysis and the Making of a Pope. arXiv preprint arXiv:2505.17635.

• Fronczak, P., Fronczak, A., & Hołyst, J. A. (2006). Publish or perish: analysis of scientific productivity using maximum entropy principle and fluctuation-dissipation theorem. arXiv preprint physics/0606190.

• Barabási, A.-L. (2002). Linked: The New Science of Networks. Perseus Publishing.

• Castells, M. (1996). The Rise of the Network Society. Blackwell Publishers.

• Granovetter, M. (1973). The Strength of Weak Ties. American Journal of Sociology, 78(6), 1360–1380.

Publikacje te dostarczają solidnych podstaw teoretycznych oraz studiów przypadków, które pokazują, jak sieci wpływają na struktury władzy i podejmowanie decyzji w różnych kontekstach.