Przekraczając granicę wiedzy: Podróż przez historię Polski, chrystusowy sens służby na obczyźnie i sens uczynienia z Brazylii i Polski jednego domu w Chrystusie

Relacjonowanie wyborów w Polsce było dla mnie czymś znacznie więcej niż tylko śledzeniem wydarzenia politycznego — było to symboliczne przekroczenie granicy, zgodnie z teorią sformułowaną przez Fredericka Jacksona Turnera. W swoim klasycznym eseju Turner wskazuje, że granica to nie tylko geograficzny kres, lecz przestrzeń dynamicznej przemiany, w której społeczeństwo na nowo definiuje siebie. Podobnie, obserwując zmagania pomiędzy doświadczeniem wyborczym dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów a Drugą Rzecząpospolitą, dostrzegłem genezę procesu rewolucyjnego, który przekracza czas i przestrzeń.

Proces ten, do którego odkrycia zapraszał nas Olavo de Carvalho, wymaga od nas odwagi opuszczenia tego, co znane, i wkroczenia w nieznane — przekroczenia granic tradycyjnej wiedzy i otwarcia się na głębsze zrozumienie. To właśnie ta podróż definiuje istotę autentycznego poznania — tego, które nie zadowala się łatwymi odpowiedziami, lecz podejmuje ryzyko stawienia czoła niepewności, wątpliwościom i poszukiwaniom.

Historia Polski, naznaczona wieloma zmianami politycznymi, kulturowymi i społecznymi, staje się zarówno metaforą, jak i praktycznym polem tej podróży. Ostatnie wybory ujawniły zarówno ciągłość, jak i zerwanie z przeszłością, ukazując, w jaki sposób wartości, napięcia i nadzieje narodu pozostają w dialogu z jego doświadczeniem historycznym. Uświadamiając to sobie, stanąłem wobec intelektualnej i duchowej granicy, na której studiowanie historii i polityki splata się z osobistą misją objęcia miejsca, w którym się jest — nie tylko jako obywatel czy obserwator, lecz przede wszystkim jako sługa Chrystusa.

W tym sensie odkryłem głęboki sens polecenia, które dał nam Chrystus: służyć Mu w odległych krainach. Ta służba nie jest jedynie fizyczna czy geograficzna, ale duchowa i kulturowa. Posiadam wiedzę o historii Portugalii — narracji, która, mimo własnych zawiłości, wykazuje pewną wewnętrzną spójność i historyczną stabilność, odmienną od tej prawdziwej „puszki Pandory”, która otwiera się wraz z Polską. Być może to właśnie historia Portugalii stanowi antidotum potrzebne do przezwyciężenia wyzwań i niepokojów ujawnionych na tej polskiej granicy.

To objęcie „domu” — czy to ziemi, kultury, czy wiedzy — wykracza poza zwykłe panowanie terytorialne. Jest to akt uświęcenia i przynależności, który może się dokonać jedynie „w Chrystusie, przez Chrystusa i dla Chrystusa”. Tak jak granica opisana przez Turnera jest miejscem, w którym kształtuje się tożsamość amerykańska, tak granica wiedzy i wiary staje się przestrzenią, w której umacnia się tożsamość duchowa, intelektualna i historyczna.

Spisując to doświadczenie, czuję, że przekroczyłem to, co znane, aby dotrzeć do tego, co jeszcze nieznane. Oto prawdziwa granica: przestrzeń, której nie zdobywa się siłą, lecz roztropnością, studiowaniem i wiarą. Przekraczając ją, nie tylko lepiej poznaję ziemię, po której stąpam, ale także przygotowuję się, by objąć ją z mądrością i odpowiedzialnością — jako dom, który jest święty, który przyjmuje i przemienia.

Dlatego ta podróż nie kończy się na relacjonowaniu wyborów czy interpretowaniu faktów historycznych. Jest ona trwałym wezwaniem do uprawiania prawdziwej filozofii — tej, która buduje mosty między przeszłością a teraźniejszością, między światem a boskością, między wiedzą a życiem. I tak, podążając za wskazówkami Olava i dziedzictwem Turnera, mogę postępować dalej wzdłuż tej granicy, która nas wyzywa i wzywa do czegoś większego.

Bibliografia

• Turner, Frederick Jackson. The Frontier in American History. Henry Holt and Company, 1920.
  Klasyczne dzieło wprowadzające teorię granicy jako przestrzeni przemiany społecznej i kulturowej.

• Davies, Norman. God’s Playground: A History of Poland. Oxford University Press, 1981.
  Jedna z najważniejszych pozycji dotyczących historii Polski — od Rzeczypospolitej Obojga Narodów po współczesność.

• Kamusella, Tomasz. The Politics of Language and Nationalism in Modern Central Europe. Palgrave Macmillan, 2009.
  Omawia kwestie kulturowe i tożsamościowe w Polsce i regionie, kluczowe dla zrozumienia procesów rewolucyjnych i politycznych.

• Bethencourt, Francisco. Portugal e o Mar: O Império Luso e a Cultura dos Descobrimentos. Círculo de Leitores, 2004.
  Refleksja nad historią Portugalii, jej ekspansją i budową tożsamości imperialnej oraz kulturowej.

• Olavo de Carvalho. O Imbecil Coletivo. Vide Editorial, 1996.
  Książka zawierająca refleksje filozoficzne i krytykę kulturową — fundament dla prawdziwego uprawiania filozofii opisanego w artykule.

• Volf, Miroslav. Exclusion and Embrace: A Theological Exploration of Identity, Otherness, and Reconciliation. Abingdon Press, 1996.
  Ważne dzieło teologiczne na temat tożsamości i chrześcijańskiej przynależności — istotne dla duchowego aspektu artykułu.

• Leon XIII. Rerum Novarum (1891).
  Encyklika papieska, która stanowi fundament koncepcji kapitału uświęconego przez pracę i naukę, w dialogu z misją chrześcijańską.