W czasach moralnego sceptycyzmu i symbolicznego zamętu konieczne staje się odzyskanie pewnych słów i przywrócenie im utraconego blasku. Jednym z takich słów jest emerytura. Powszechnie używane w środowiskach akademickich, prawniczych czy kościelnych, określenie to oznacza zaszczyt nadany osobie kończącej swoją formalną działalność po latach oddania. Ale pod technicznym welonem kryje się coś głębszego: tytuł szlachectwa zdobyty — a nie odziedziczony — dzięki zasłudze życia oddanego służbie, obowiązkowi i doskonałości.
W tym eseju proponujemy rozumieć emeryturę jako symboliczną formę szlachetności obywatelskiej i moralnej oraz wskazać w niej dwa podstawowe stopnie: wyzwolenie z niewoli oraz godność osiągniętą przez uczciwą starość.
Praca jako droga do uszlachetnienia
Godność człowieka w pełni się realizuje, gdy uczestniczy on w porządku świata z wolnością i odpowiedzialnością. Praca, daleka od bycia tylko środkiem przetrwania, jest drogą do uświęcenia — zarówno osobistego, jak i społecznego. W tradycji chrześcijańskiej i etyce klasycznej praca to współpraca z Bogiem, uprawianie ziemi, porządkowanie czasu, kształtowanie siebie jako osoby.
Kto pracuje z wytrwałością, uczciwością i cnotą, nie tylko „żyje z własnego wysiłku”, ale buduje niewidzialny kapitał moralny, który gromadzi się przez lata niczym ciche bogactwo. Ten kapitał — który można by nazwać kapitałem godności — stanowi materiał, z którego tworzy się emerytura.
Pierwszy stopień emerytury: od niewoli do obywatelstwa
W dawnych czasach najwyższym zaszczytem, jaki można było otrzymać, była zdobyta wolność. Niewolnik, pozbawiony autonomii nad swoim ciałem i czasem, żył w cieniu innych. Przejście do stanu człowieka wolnego nie było tylko aktem prawnym — było ontologiczną przemianą, odrodzeniem.
Ten moment oznacza pierwszy stopień emerytury: gdy ktoś przestaje być narzędziem, a staje się podmiotem. Wyzwolenie to może przybrać różne formy: wyzwolony niewolnik; pracownik, który osiąga niezależność; biedny student, który pokonuje przeszkody i kończy naukę; uchodźca, który zdobywa obywatelstwo. We wszystkich tych przypadkach człowiek przestaje być własnością czy statystyką, a staje się kimś obdarzonym społecznym honorem.
Ten stopień jest fundamentem wszelkiej prawdziwej szlachetności: nikt nie jest szlachetny, jeśli najpierw nie jest wolny — i nikt nie jest wolny, jeśli nie walczył wcześniej o swoją wolność.
Drugi stopień emerytury: od młodości do godnej starości
Czas sam w sobie nie czyni nikogo szlachetnym. Ale czas przeżyty z mądrością, cierpliwością i poświęceniem przemienia człowieka. Gdy ktoś przechodzi przez lata wierny swojemu obowiązkowi i dochodzi do starości z nienaruszoną duszą, osiąga drugi stopień emerytury.
To stopień cichej mądrości, roztropnej rady, autorytetu bez przymusu. Cnotliwy starzec nosi na twarzy ślady swoich wyborów, w dłoniach bruzdy wysiłku, a w oczach pamięć tego, kto widział i zrozumiał. Społeczeństwo, które gardzi swoimi starszymi, gardzi samą możliwością stania się mądrym.
Bycie starym nie jest zasługą. Ale być starym z honorem — to już tak. I to właśnie definiuje emeryta w drugim stopniu: kogoś, kto był wolny i odpowiedzialny, a wytrwał do końca z godnością.
Szlachetność emerytury
Jeśli dawna szlachta była oznaczona herbami i dziedzictwem krwi, emerytura oznacza szlachetność charakteru. Nie ma tu koron ani zamków, ale jest pamięć, szacunek i miejsce honoru. Nie jest to tytuł nadany, ale tytuł objawiony: całe życie staje się insygnium.
Emerytura jest więc nowoczesną, duchową i obywatelską formą arystokracji. Nie przekazuje się jej przez genealogie, ale zdobywa przez cichy wysiłek i nieustanne świadectwo. To uznanie, że dobrze wykonana praca i dobrze przeżyty czas są prawowitymi źródłami wielkości.
Zakończenie: być emerytem to być szlachetnym
Być emerytem to być szlachetnym. Nie według kryteriów świata, ale według kryteriów wieczności. Emerytura to pieczęć położona na tych, którzy nie uciekli przed ciężarem wolności ani przed brzemieniem lat.
I dlatego właśnie, w czasach powierzchowności i pośpiechu, powinniśmy przywrócić wartość emerytury jako modelu życia i symbolu nadziei. Przypomina nam ona bowiem, że prawdziwego prestiżu nie da się kupić ani narzucić — zdobywa się go, stopień po stopniu, potem, wiernością i miłością do dobra.
Nenhum comentário:
Postar um comentário