Wstęp
Historia ludzkości jest w dużej mierze historią walki o wolność. Ta walka nie jest tylko socjologiczna, prawna czy polityczna — jest przede wszystkim duchowa. Droga od niewolnika do człowieka wolnego, od sługi do obywatela, od nędzarza do człowieka godnego, nie jest przebywana jedynie przez rewolucje czy dekrety, lecz przez symbole, słowa i wieczne prawdy. Wśród wielu znaków, które wyznaczają tę przemianę, znajdujemy osobliwą zbieżność między angielskim słowem slave a etnosem słowiańskim, zbieżność między brazylijskim Złotym Prawem (Lei Áurea) a polskim Złotym Prawem, a także samą nazwą polskiej waluty: złoty, co znaczy „złoty”. Te językowe mosty, które na pierwszy rzut oka wydają się etymologicznymi ciekawostkami, okazują się prawdziwymi żyłami duchowego i kulturowego złota, gdy są oświetlone zasługami Chrystusa.
I. Niewolnictwo i etymologia: historyczny ciężar imienia
Angielskie słowo slave pochodzi od łacińskiego sclavus, które oznaczało Słowian zniewolonych przez Germanów i Bizantyjczyków w średniowieczu. To nie jest przypadkowa zbieżność językowa, lecz dziedzictwo historyczne: cały lud został tak utożsamiony z losem niewolników, że jego nazwa stała się nazwą niewolnictwa jako takiego. Mamy tu do czynienia nie z przypadkową etykietą, ale z głębokim znakiem cywilizacyjnym — z narodem, którego tożsamość przez wieki była definiowana przez pozbawienie wolności.
Jednak ten sam rdzeń, który w średniowiecznym Zachodzie był używany do określenia niewolników, został z czasem odkupiony poprzez rozwój chrześcijańskich narodów słowiańskich, a szczególnie Polski, która odegrała kluczową rolę w oporze wobec nowożytnych totalitaryzmów i w obronie wartości ludzkiej godności.
II. Złote Prawo i Lei Áurea: złoto jako symbol wyzwolenia
W Brazylii zniesienie niewolnictwa zostało ogłoszone 13 maja 1888 roku przez podpisanie Lei Áurea – Złotego Prawa. Sama nazwa tego aktu, daleka od przypadkowości, przywołuje złoto — nie jako metal chciwości, lecz jako symbol szlachetności, sprawiedliwości i duchowej wartości. Złoto Złotego Prawa reprezentuje przywrócenie godności tym, którzy zostali jej pozbawieni.
Po polsku „Złote Prawo” tłumaczy się właśnie jako Złote Prawo. Słowo złote, poza znaczeniem „złoty”, jest językowo powiązane z złotym, oficjalną walutą Polski. Tej zbieżności nie można ignorować. Tak jak złoto w nazwie Złotego Prawa przywołuje wolność, tak złoty jako waluta przypomina nam o gospodarce opartej na godności człowieka — lub przynajmniej powinien.
III. Kultura jako przemiana potrzeby w wolność
Jednym z fundamentów prawdziwej kultury jest zdolność przemiany potrzeby w drogę do wolności. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy cierpienie, brak i wysiłek zostają przemienione w miłosierną służbę. Kultura nie jest wówczas luksusem, lecz liturgią: codziennym kultem Dobra, Prawdy i Piękna — nawet w małych aktach pracy i ekonomii.
Tutaj pojawia się rola pieniędzy. Pieniądz jako narzędzie jest neutralny. Może służyć grzechowi lub łasce. Użyty dla zaspokojenia próżności lub wyzysku staje się trucizną. Ale gdy służy bliźniemu, staje się złotem odkupionym. Staje się złotym w najwyższym sensie: symbolem ceny zapłaconej przez Chrystusa za nasze dusze, i zapłaty, jaką On sam daje nam, gdy służymy innym.
IV. Ekonomia łaski: Chrystus-potrzebujący i Chrystus-książę
Chrystus uczy nas, że wszystko, co czynimy dla bliźnich — zwłaszcza dla ubogich i potrzebujących — czynimy dla Niego. „Byłem głodny, a daliście Mi jeść; byłem spragniony, a daliście Mi pić...” (Mt 25,35). Gdy dajemy coś cierpiącemu człowiekowi z miłości do Chrystusa, dajemy samemu Majestatowi Bożemu. Zapłata więc nie pochodzi jedynie ze świata, ale od Chrystusa-Księcia, który wynagradza nas hojnie duchowymi łaskami i wiecznymi zasługami.
Ekonomia zbawienia to tajemnicza transakcja, w której prawdziwa zapłata nie odbywa się w liczbach, lecz w odkupieniu. A jednak moneta może stać się drogą łaski, jeśli zostanie użyta do wyzwalania, ratowania, nauczania, budowania.
V. Zakończenie
Między slave (niewolnikiem) a złotym (złotem) istnieje droga odkupienia. Ta droga prowadzi przez krzyż, kulturę i miłosierdzie. Niewolę narzuconą przez historię można pokonać przez kulturę odkupioną. Niewolę narzuconą przez brak można przemienić przez hojność. A złoto — niegdyś symbol ucisku — staje się, dzięki Chrystusowi, znakiem wyzwolenia.
Prawdziwe Złote Prawo nie jest tylko aktem prawnym, ale wewnętrzną dyspozycją: dać drugiemu to, co wyzwoliłoby nas, gdybyśmy byli na jego miejscu. A to, uczynione w imię Chrystusa, zostanie królewsko nagrodzone przez samego Chrystusa — Króla królów, Pana panów, który sam stał się sługą wszystkich, aby wszyscy mogli być wolni.
Aforyzm końcowy
„Między slave a złotym, między niewolą a wolnością, jest Chrystus — który z miłości stał się sługą, aby zapłacić za nas nieprzemijającym złotem odkupienia.”
Nenhum comentário:
Postar um comentário